Kap艂an w trakcie sprawowania eucharystii ma na sobie za艂o偶ony tak zwany ornat, czyli ozdobn膮 szat臋 liturgiczn膮. Kolor贸w tego odzienia jest bardzo du偶o – ka偶dy z nich oznacza dok艂adny okres roku liturgicznego. Chrze艣cijanie zwracaj膮 uwag臋 na to, w jaki spos贸b udekorowana jest 艣wi膮tynia z okazji celebrowania danego 艣wi臋ta, w zwi膮zku z tym ksi膮dz r贸wnie偶 musi dostosowa膰 si臋 do pewnych wytycznych. Pi臋kne barwy ornat贸w przyci膮gaj膮 wzrok wiernych, jednak nie ka偶dy ma 艣wiadomo艣膰, jakie znaczenie jest do nich przypisane. Co oznaczaj膮 kolory szat liturgicznych?
Ornat to nie wszystko, czyli rodzaje szat liturgicznych
Duchowni w Ko艣ciele katolickim przewodz膮 w 艣wi臋towaniu poszczeg贸lnych uroczysto艣ci i 艣wi膮t. Bior膮c pod uwag臋 powag臋 swojej funkcji, ksi膮dz zobowi膮zany jest wygl膮da膰 schludnie i elegancko. Ornat jest podstawowym strojem, kt贸ry s艂u偶y kap艂anowi w trakcie odprawiania mszy 艣wi臋tej. Nie jest to jednak jedyne odzienie, wyr贸偶ni膰 mo偶na bowiem nast臋puj膮ce szaty liturgiczne – stu艂a, alba, kom偶a, humera艂, kapa, dalmatyka itp.
Kolory szat liturgicznych
Rok eucharystyczny podzielony jest na wiele okres贸w i w艂a艣nie do nich przypisane s膮 barwy ornat贸w. Ko艣cielne wskazania s膮 zazwyczaj odg贸rne – oznacza to, 偶e maj膮 charakter globalny i pochodz膮 z Watykanu lub s膮 艣ci艣le zwi膮zane z lokalnymi episkopatami. Jednak kolory szat nie oznaczaj膮 tylko i wy艂膮cznie okres贸w postnych, zwyk艂ych i 艣wi膮tecznych. Barwa ornatu ma szczeg贸lne znaczenie i zawsze podkre艣la charakter uroczystych celebracji.
Ornat czerwony
Szaty liturgiczne w kolorze czerwonym symbolizuj膮 ogie艅 i krew oraz m臋k臋 Jezusa Chrystusa. Ornat w tym kolorze jest zawsze noszony przez ksi臋偶y podczas celebracji ku czci m臋ki pa艅skiej oraz w dni 艣wi臋tych m臋czennik贸w, podczas Niedzieli Palmowej i Wielkiego Pi膮tku, w g艂贸wne 艣wi臋ta aposto艂贸w. Czerwony to znak Ducha 艢wi臋tego, zatem jest przypisany do tego rodzaju 艣wi膮t np. w niedziel臋 Zes艂ania Ducha 艢wi臋tego.
Ornat bia艂y
Nie ulega w膮tpliwo艣ci, 偶e biel oznacza przede wszystkim czysto艣膰, niewinno艣膰 oraz bosk膮 doskona艂o艣膰 i rado艣膰. Ornat w kolorze bia艂ym zak艂adany jest przez duchownych w 艣wi臋ta i wspomnienia Naj艣wi臋tszej Maryi Panny, 艣wi臋tych anio艂贸w, na oficjach i mszach okresu wielkanocnego (opr贸cz Wielkiego Pi膮tku). Cz臋sto ubierany jest przez duszpasterza przed pogrzebem ma艂ego dziecka.
Ornat zielony
Kolor zielony jest symbolem zwyci臋stwa, nadziei, wiary, nie艣miertelno艣ci, pokoju i wiary. Ornaty liturgiczne w tym kolorze s膮 u偶ywane przez kap艂an贸w niemal codziennie – w okresie o nazwie per annum. Zielone szaty s膮 kojarzone z Ogrodem Pa艅skim i daj膮 nadziej臋 katolikom na dostanie si臋 do nieba.
Ornat fioletowy
Ornaty fioletowe z pewno艣ci膮 ka偶dego wiernego wprawiaj膮 w smutny nastr贸j – nie bez powodu. Ten kolor oznacza 偶a艂ob臋, 偶al, skruch臋 oraz pokut臋 i najcz臋艣ciej kr贸luje na o艂tarzu w trakcie trwania Adwentu i Wielkiego Postu, oraz podczas ceremonii pogrzebowych.
Ornat z艂oty
Z艂oty kolor jest oznak膮 uroczysto艣ci i rado艣ci, zatem ksi臋偶a u偶ywaj膮 ornat贸w o tej barwie cz臋sto w Bo偶e Narodzenie i Zmartwychwstanie. S膮 to bardzo uniwersalne szaty, poniewa偶 mog膮 zast膮pi膰 wszystkie wy偶ej wymienione kolory z wyj膮tkiem fioletowego.
Rzadkie kolory liturgiczne
Ornaty liturgiczne w r贸偶nych kolorach s膮 w stanie sprawi膰, 偶e celebrowana przez kap艂an贸w uroczysto艣膰 nabiera wznios艂ego charakteru. Jednak偶e opr贸cz szat wyst臋puj膮cych w podstawowych kolorach, duchowni zak艂adaj膮 na siebie szaty o unikatowych barwach.
Ornat w kolorze r贸偶owym
Szaty liturgiczne o tej barwie s膮 niecz臋sto nak艂adane przez celebrans贸w – w III niedziel臋 adwentu oraz IV niedziel臋 wielkiego postu. Kolor r贸偶owy jest uwa偶any za symbol rado艣ci, kt贸ra jest zwi膮zana w g艂贸wnej mierze z oczekiwaniem na nadchodz膮ce 艣wi臋to, uroczysto艣膰.
Ornat w kolorze niebieskim
Podczas nabo偶e艅stw maryjnych wielu ksi臋偶y decyduje si臋 na ubranie szat w odcieniach b艂臋kitu. Jednak偶e zwykle wynika to z regionalnego kultu, poniewa偶 niebieski jest od lat uwa偶any za kolor maryjny.
Ornat w kolorze czarnym
Obecnie szaty w tym kolorze s膮 bardzo rzadko spotykane – zosta艂y wyparte przez odcienie fioletu. Czarny ornat symbolizuje smutek, 偶a艂ob臋 i pokut臋, a tak偶e 艣mier膰.
Podsumowanie
R贸偶norodno艣膰 kolor贸w w Ko艣ciele Katolickim podkre艣la fakt, i偶 w ci膮gu ca艂ego roku eucharystycznego wierni prze偶ywaj膮 wiele 艣wi膮t i uroczysto艣ci. Znajomo艣膰 symboliki barw szat u偶ywanych przez duchownych na o艂tarzu pozwala nie tylko u艣wiadomi膰 sobie, jaki trwa w danym momencie okres liturgiczny, lecz r贸wnie偶 w du偶ym stopniu udoskonali膰 rozw贸j duchowy. Wnikaj膮c w gesty ksi臋偶y oraz zag艂臋biaj膮c si臋 w symbole przez nich wykorzystywane, mo偶na bezb艂臋dnie zrozumie膰 istot臋 nabo偶e艅stwa, co jest szczeg贸lnie wa偶ne dla wszystkich wierz膮cych.