Kapłan w trakcie sprawowania eucharystii ma na sobie założony tak zwany ornat, czyli ozdobną szatę liturgiczną. Kolorów tego odzienia jest bardzo dużo – każdy z nich oznacza dokładny okres roku liturgicznego. Chrześcijanie zwracają uwagę na to, w jaki sposób udekorowana jest świątynia z okazji celebrowania danego święta, w związku z tym ksiądz również musi dostosować się do pewnych wytycznych. Piękne barwy ornatów przyciągają wzrok wiernych, jednak nie każdy ma świadomość, jakie znaczenie jest do nich przypisane. Co oznaczają kolory szat liturgicznych?
Ornat to nie wszystko, czyli rodzaje szat liturgicznych
Duchowni w Kościele katolickim przewodzą w świętowaniu poszczególnych uroczystości i świąt. Biorąc pod uwagę powagę swojej funkcji, ksiądz zobowiązany jest wyglądać schludnie i elegancko. Ornat jest podstawowym strojem, który służy kapłanowi w trakcie odprawiania mszy świętej. Nie jest to jednak jedyne odzienie, wyróżnić można bowiem następujące szaty liturgiczne – stuła, alba, komża, humerał, kapa, dalmatyka itp.
Kolory szat liturgicznych
Rok eucharystyczny podzielony jest na wiele okresów i właśnie do nich przypisane są barwy ornatów. Kościelne wskazania są zazwyczaj odgórne – oznacza to, że mają charakter globalny i pochodzą z Watykanu lub są ściśle związane z lokalnymi episkopatami. Jednak kolory szat nie oznaczają tylko i wyłącznie okresów postnych, zwykłych i świątecznych. Barwa ornatu ma szczególne znaczenie i zawsze podkreśla charakter uroczystych celebracji.
Ornat czerwony
Szaty liturgiczne w kolorze czerwonym symbolizują ogień i krew oraz mękę Jezusa Chrystusa. Ornat w tym kolorze jest zawsze noszony przez księży podczas celebracji ku czci męki pańskiej oraz w dni świętych męczenników, podczas Niedzieli Palmowej i Wielkiego Piątku, w główne święta apostołów. Czerwony to znak Ducha Świętego, zatem jest przypisany do tego rodzaju świąt np. w niedzielę Zesłania Ducha Świętego.
Ornat biały
Nie ulega wątpliwości, że biel oznacza przede wszystkim czystość, niewinność oraz boską doskonałość i radość. Ornat w kolorze białym zakładany jest przez duchownych w święta i wspomnienia Najświętszej Maryi Panny, świętych aniołów, na oficjach i mszach okresu wielkanocnego (oprócz Wielkiego Piątku). Często ubierany jest przez duszpasterza przed pogrzebem małego dziecka.
Ornat zielony
Kolor zielony jest symbolem zwycięstwa, nadziei, wiary, nieśmiertelności, pokoju i wiary. Ornaty liturgiczne w tym kolorze są używane przez kapłanów niemal codziennie – w okresie o nazwie per annum. Zielone szaty są kojarzone z Ogrodem Pańskim i dają nadzieję katolikom na dostanie się do nieba.
Ornat fioletowy
Ornaty fioletowe z pewnością każdego wiernego wprawiają w smutny nastrój – nie bez powodu. Ten kolor oznacza żałobę, żal, skruchę oraz pokutę i najczęściej króluje na ołtarzu w trakcie trwania Adwentu i Wielkiego Postu, oraz podczas ceremonii pogrzebowych.
Ornat złoty
Złoty kolor jest oznaką uroczystości i radości, zatem księża używają ornatów o tej barwie często w Boże Narodzenie i Zmartwychwstanie. Są to bardzo uniwersalne szaty, ponieważ mogą zastąpić wszystkie wyżej wymienione kolory z wyjątkiem fioletowego.
Rzadkie kolory liturgiczne
Ornaty liturgiczne w różnych kolorach są w stanie sprawić, że celebrowana przez kapłanów uroczystość nabiera wzniosłego charakteru. Jednakże oprócz szat występujących w podstawowych kolorach, duchowni zakładają na siebie szaty o unikatowych barwach.
Ornat w kolorze różowym
Szaty liturgiczne o tej barwie są nieczęsto nakładane przez celebransów – w III niedzielę adwentu oraz IV niedzielę wielkiego postu. Kolor różowy jest uważany za symbol radości, która jest związana w głównej mierze z oczekiwaniem na nadchodzące święto, uroczystość.
Ornat w kolorze niebieskim
Podczas nabożeństw maryjnych wielu księży decyduje się na ubranie szat w odcieniach błękitu. Jednakże zwykle wynika to z regionalnego kultu, ponieważ niebieski jest od lat uważany za kolor maryjny.
Ornat w kolorze czarnym
Obecnie szaty w tym kolorze są bardzo rzadko spotykane – zostały wyparte przez odcienie fioletu. Czarny ornat symbolizuje smutek, żałobę i pokutę, a także śmierć.
Podsumowanie
Różnorodność kolorów w Kościele Katolickim podkreśla fakt, iż w ciągu całego roku eucharystycznego wierni przeżywają wiele świąt i uroczystości. Znajomość symboliki barw szat używanych przez duchownych na ołtarzu pozwala nie tylko uświadomić sobie, jaki trwa w danym momencie okres liturgiczny, lecz również w dużym stopniu udoskonalić rozwój duchowy. Wnikając w gesty księży oraz zagłębiając się w symbole przez nich wykorzystywane, można bezbłędnie zrozumieć istotę nabożeństwa, co jest szczególnie ważne dla wszystkich wierzących.
